Mac terugzetten naar macOS Catalina: zo doe je dat

Mac terugzetten naar eerdere versie

Op het moment van schrijven telt ons website-artikel macOS Big Sur problemen: heb jij er last van? 95 reacties. Bijna honderd mensen die na de macOS-update bijvoorbeeld niet kunnen printen, geen internet hebben of waarbij video’s kijken een haperende bende is geworden.

Designveranderingen, optimalisaties en welgemeende stabiliteitsverbeteringen zorgden dat het besturingssysteem in sommige gevallen juist minder stabiel is geworden. Bovendien werken bepaalde programma’s misschien niet meer die je hard nodig hebt. Gelukkig is het – in tegenstelling tot bij de iPhone en iPad – wel mogelijk om op de Mac terug te gaan naar een vorige versie van macOS. Je moet er wat meer moeite voor doen dan bij een upgrade, maar moeilijk is het allerminst.

Eerst een back-up

De grootste drempel is wellicht dat je je Mac voor zo’n ‘downgrade’ helemaal leeg moet vegen. In tegenstelling tot bij de installatie van een update mag je een oude versie niet gewoon ‘eroverheen’ installeren. Wat is dus het belangrijkst? Juist, een goede back-up! Apple heeft de laatste jaren best veel aan de structuur van Time Machine-reservekopieën gesleuteld, waardoor deze niet meer per se compatibel zijn met oude versies van macOS. Wij nemen daarom het zekere voor het onzekere en maken eerst een handmatige back-up van onze bestanden.

1. Externe schijf

Sluit een externe schijf aan op je Mac. Dat mag ook de schijf zijn die je voor Time Machine gebruikt, als deze groot genoeg is. Zorg er in dit geval voor dat je een aparte map aanmaakt op die schijf, naast de map voor Time Machine.

2. Handmatige back-up

Kopieer nu handmatig de mappen uit je gebruikersmap naar je de externe schijf. Denk eraan dat de instellingen van apps in de verborgen ‘Bibliotheek’ staan. Open je gebruikersmap in Finder, toets Cmd+J in en kies ‘Toon bibliotheekmap’ om deze zichtbaar te maken.

3. Apps

Nu volgen de apps. Maak een nieuwe map op de externe schijf en kopieer je apps ernaartoe. Programma’s van Apple hoef je niet te kopiëren, die zijn er ook weer in de oude macOS-versie.

macOS downgraden

De eerste stap is gezet. Nu gaan we macOS Catalina terugzetten op de Mac. Hiervoor maak je eerst een opstartschijf. Daarna gooi je het systeem leeg, installeer je Catalina en plaats je de back-up terug.

1. macOS Catalina downloaden

MacOS Catalina is officieel niet meer beschikbaar, maar je kunt de installatie nog wel via deze link in de App Store openen. Klik daar op ‘Download’ en bevestig nogmaals in ‘Systeemvoorkeuren’. Sluit na de download de melding dat de installatie niet geopend kon worden.

2. Lege usb

Sluit de usb-stick aan op je Mac en open Schijfhulpprogramma. Selecteer de usb links, klik bovenin op ‘Wis’, geef als naam ‘Catalina’ en kies bij structuur ‘Mac OS Uitgebreid (journaled)’. Klik op ‘Wis’.

3. Opstartschijf macOS maken

Open Terminal en voer onderstaande opdracht uit.

sudo /Applications/Install macOS Catalina.app/Contents/Resources/createinstallmedia --volume /Volumes/Catalina --nointeraction

Druk op Enter en voer je wachtwoord in (je ziet geen tekens). Als je ‘Install media now available …’ ziet staan, ben je klaar en kun je Terminal afsluiten.

4. Herstelomgeving

Om je huidige schijf te wissen, heb je de Herstelomgeving van Big Sur nodig. Herstart je Mac en houd Cmd+R ingedrukt. Doorloop de eerste stappen van de herstelomgeving en selecteer ‘Schijfhulprogramma’.

5. Schijf wissen

Klik linksboven op ‘Weergave>Toon alle apparaten’. Selecteer de bovenste schijf bij ‘Intern’ links en kies ‘Wis’. Pas de naam aan naar ‘Macintosh HD’ en laat de overige instellingen ongemoeid. Bevestig met ‘Wis’.

6. Opstarten

Heb je een vrij recente Mac? Lees dan helemaal onderaan dit artikel eerst het kader ‘Opstarten met een Mac met T2-chip’. Herstart daarna je Mac met aangesloten Catalina-usb-stick en houd de Option-toets ingedrukt zodra het scherm zwart wordt.

7. Vorige Mac besturingssysteem installeren

Kies het icoontje van macOS Catalina, met de tekst ‘Installeer macOS Catalina’. Doorloop de installatiestappen om het besturingssysteem op Macintosh HD te zetten. Eenmaal aan de gang kan dit zo een uur duren.

8. macOS terug naar Catalina

Sla het terugzetten van een reservekopie over, dit doen we straks handmatig. Maak een nieuw gebruikersaccount aan en log alvast in met je Apple ID. Je Mac is weer de oude van vóór Big Sur!

9. Back-up Mac terugzetten

Sluit nu de externe schijf met je handmatige reservekopie aan. Zet de mappen, bestanden en programma’s weer terug die je nodig hebt. Meer hulp nodig? Lees de kaders hieronder.

Hoe back-up van Mac terugzetten?

De mappen in je gebruikersmap, met uitzondering van de bibliotheek, zijn zonder gevaar vanuit je Big Sur-reservekopie naar Catalina over te zetten. Dat zijn onder andere Afbeeldingen, Documenten, Films en Muziek. De map Downloads kun je ook overzetten, maar bedenk wel dat deze map vaak ontaardt in een rotzooi van oude bestanden, die je toch niet meer nodig hebt.

Navigeer naar de apps in je back-up. Selecteer daar de programma’s die je weer wilt hebben en zet die terug naar de map Apps van je Catalina-installatie. Noteer welke apps je overzet, dat is handig voor het overzetten van de instellingen.

Vrijwel alle instellingen van je Mac staan in het mapje Bibliotheek van je gebruikersmap. Je hoeft deze map niet integraal terug te halen, maar pak in ieder geval ‘Safari’ en ‘Mail’. In de mappen ‘Application Support’ en ‘Preferences’ kijk je op basis van de genoteerde apps welke instellingen je moet terughalen. Het zoekvakje rechtsboven in het venster is hierbij een grote hulp. Zet de bestanden van de reservekopie-schijf weer terug in dezelfde map van je Catalina-installatie.

Opstarten met een Mac met T2-chip

Macs met een T2-chip mogen standaard niet meer van externe schijven opstarten, uit veiligheidsoverwegingen. Dat zijn de MacBook Pro, MacBook Air, Mac mini (vanaf 2018 of nieuwer), de iMac 2020 en de iMac Pro. Op deze modellen moet je eerst aanzetten dat je vanaf de Catalina-opstartschijf je Mac mag opstarten.

Dat werkt als volgt. Herstart je Mac en houd de toetscombinatie Cmd+R ingedrukt zodra het scherm zwart wordt. In de herstelmodus doorloop je de eerste stappen en klik je daarna in de menubalk op ‘Hulpprogramma’s>Opstartbeveiliginghulpprogramma’. Voer je gebruikerswachtwoord in. Kies ‘Gemiddelde beveiliging’ en onder het kopje ‘Extern opstarten’ de optie ‘Sta opstarten vanaf externe media toe.’ Sluit dit venster en je Mac mag voortaan opstarten van een externe schijf.

Een nog oudere versie van macOS terugzetten?

Wil je een nog oudere versie van macOS installeren? Dat kan, maar ouder dan Mojave (de voorganger van Catalina) zouden we je in verband met veiligheidsupdates niet aanraden. De stappen uit onze workshop verschillen nauwelijks als je Mojave wilt installeren. De installatie van Mojave vind je via deze link, de usb-stick uit stap 2 noem je ‘Mojave’ en de juiste opdracht uit stap 3 vind je in het artikel Opstartschijf macOS Mojave maken. Denk er wel aan dat je Mojave alleen op Macs kunt installeren die niet al standaard met een nieuwere versie werden geleverd.